NAVO-top Den Haag 2025 resulteert in historische verhoging defensiebudget en verhoogde waakzaamheid voor gemeenten

Tijdens de NAVO-top op 24 en 25 juni in Den Haag hebben de 32 lidstaten ingestemd met een historische verhoging van het defensiebudget en een herbevestiging van de collectieve verdediging. De bijeenkomst, met ongekende veiligheidsmaatregelen, had niet alleen internationale impact, maar ook duidelijke gevolgen voor gemeenten en inwoners in heel Nederland.

5% van het BBP naar defensie

Een van de belangrijkste uitkomsten van de top is het besluit om het defensiebudget op termijn te verhogen naar 5% van het bruto binnenlands product (BBP). Dit betekent dat landen gemiddeld 3,5% zullen besteden aan kernverdediging en 1,5% aan infrastructuur, cyberveiligheid en civiele bescherming. Gemeenten zullen dit merken in de vorm van verhoogde samenwerking met nationale diensten, mogelijke inzet van lokale voorzieningen en bredere veiligheidsopgaven.

Gevolgen voor lokale overheden

Door de toegenomen defensie-uitgaven is het aannemelijk dat ook gemeentelijke budgetten onder druk komen te staan. Gemeenten kunnen geconfronteerd worden met stijgende bijdragen aan veiligheidsregio’s, extra taken in crisissituaties en een toename van gezamenlijke oefeningen of infrastructuurinvesteringen met Defensie. Daarnaast vraagt het hogere budget om een betere afstemming van ruimtelijke plannen met militaire belangen, bijvoorbeeld rond kazernes, oefenterreinen of strategische verbindingen.

“IJzeren” steun voor Artikel 5

De collectieve verdediging van het NAVO-verdrag, Artikel 5, werd expliciet herbevestigd door alle aanwezige leiders, waaronder de Amerikaanse delegatie onder leiding van oud-president Donald Trump. Dit was opmerkelijk gezien eerdere twijfel over de Amerikaanse betrokkenheid. Volgens betrokken diplomaten speelde voormalig premier en huidig NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte een sleutelrol in het veiligstellen van deze steun.

Grote impact op Den Haag en omgeving

De top bracht forse veiligheidsmaatregelen met zich mee: zo’n 27.000 politieagenten werden ingezet, evenals drones, marine-eenheden en luchtafweer. De binnenstad van Den Haag werd deels afgesloten, wat leidde tot hinder voor bewoners, ondernemers en toeristen. Horecazaken spraken van een "doodse stilte", ondanks de internationale aanwezigheid.

Cyberdreiging en sabotagepogingen

Tijdens en rondom de top meldden meerdere gemeenten verdachte cyberactiviteiten, vermoedelijk afkomstig van pro-Russische hackers. Ook onderzoekt de Landelijke Eenheid een mogelijke sabotagepoging aan het spoornetwerk bij Schiphol. De dreiging onderstreept het belang van versterkte digitale weerbaarheid, ook op gemeentelijk niveau.